تعریف منطقه ساحلی(Coastal Zone)

مناطق ساحلی گستره ای هستند که مجموعه نیروهای محیطهای خشکی و دریائی با یکدیگر درتعامل بوده و متحمل تغییرات کوتاه و دراز مدت می شوند. برآیند این نیروها و وقوع پدیده های زمین شناسی، هیدرودینامیکی و اقلیمی سبب تغییر در موقعیت خطوط ساحلی شده و رژیمهای سواحل پیشرونده وپسرونده نسبت به دریا را پدید می آورند. خط ساحل موقعی در موقعیت خود ثابت می ماند که نیروهای خشکی و دریا با هم در تعادل باشند. عدم تعادل در این نیروها و فرآیندها باعث خواهد شد که خط ساحل بالاتر و پایین تر از موقعیت قبلی قرار گیرد.

 تعاریف استفاده شده برای مناطق ساحلی نسبتا گسترده و عمومی بوده و باید متناسب با نیازهای زمانی و مکانی موجود بازنگری  شوند.  بر این اساس، اصطلاحات و تعاریف مورد نیاز در منطقه ساحلی ایران به صورت زیر می باشند:

 الف- ژرفای بسته شدن پروفیل (Depth of Closure) ژرفایی است که فرای آن تغییرات محسوسی در تراز پروفیل ساحلی (بستر دریا) ناشی از انتقال رسوب رخ نمی دهد.  این ژرفا مرز بین ناحیة نزدیک ساحل (Nearshore Zone) و ناحیة فراساحل (Offshore Zone) درنظر گرفته می شود.

ب -  نقطة شکست (Breaking Point) نقطه ای است که موج در آنجا پایداری خود را از دست داده و به اصطلاح می شکند.  امواج در طبیعت بصورت نامنظم بوده و هریک نقطة شکست متفاوتی دارند و در مجموع محدودة شکست موج (Breaking Zone) را تشکیل می دهند.

ج – منطقة زوال موج (Surf Zone) از نقطة شکست شروع شده و تا خط ساحل ادامه می یابد. در عین حال موقعیت خط ساحل با جزر و مد تغییر می کند.  امواج در منطقة زوال موج را امواج شکنا (Breakers) می نامند و لذا به منطقة زوال موج، منطقة امواج شکنا نیز گفته می شود. جریان های موازی ساحل (Longshore Currents) و نیز بخش عمدة انتقال رسوب ساحلی در منطقة زوال موج اتفاق می افتد.

د – ناحیة بالاروی موج (Runup Zone) به حد فاصل بین خط ساحل و خط داغاب گفته می شود و دائما در معرض یورش و بالاروی امواج قرار دارد.  خط داغاب بالاترین حد بالاروی موج است (Runup Limit or High Water Mark) و بسته به بزرگی امواج با زمان تغییر می کند.

 ه – خط بالاترین تراز آب نشان دهندة بالاترین ترازی است که آب بهنگام وقوع برکشند طوفان به آن می رسد و لذا به آن خط خطر (Hazard Line) نیز می توان گفت.  به زمینهای ماورای این خط، اراضی مشرف بر  ساحل گفته می شود.  مرز خشکی اراضی مشرف بر ساحل تا ماورای زمینهایی که نحوة استفاده از آنها بر کیفیت منابع ساحلی تأثیر چشمگیر دارد ادامه می یابد.  بغیر از آلاینده های نقطه ای، رودخانه ها و حوزه های آبریز آنها مهمترین سامانه ای هستند که از طریق آنها فعالیتهای صورت گرفته در اراضی مشرف بر ساحل بر منابع ساحلی تأثیر می گذارند. به این ترتیب اراضی مشرف بر ساحل تا مرز حوزة آبریز ادامه دارند. 

همچنین حدفاصل مابین خط خطر و خط تراز ژرفای بسته شدن پروفیل در این گزارش بعنوان نوار ساحلی شناخته می شود.

  اجزای منطقه ساحلی در سواحل ایران