لبنان
طول خط ساحلی در کشور لبنان 226 km است. عمق آب تا m3000میرسد وعرض منطقه ساحلی در دریا12nm مایل دریایی (Territorial Sea) میباشد.
توریسم 71 درصد درآمد این کشور را تشکیل میدهد. صید در لبنان در سال 2008 ، 3800تن برآورد شده است.
لبنان یک منطقه حفاظت شده دریایی در منطقه دریایی سرزمینی خود بنام Palm Island ایجاد کرده است که بعنوان یک ذخیره گاه طبیعی و یک زیستگاه مهم پرندگان در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. مساحت این منطقه حفاظت شده 3/4 کیلومتر مربع میباشد.
مشکلات منطقه ساحلی لبنان عبارتند از:
- توسعه شهری کنترل نشده و ساخت و ساز غیرقانونی در مناطق ساحلی
- تجاوز به محدوده عمومی دریا و محدود کردن دسترسی مردم به مناطق وسیعی از خط ساحلی
- آلودگی آبهای ساحلی دراثر ورودفاضلابهای شهری
فقدان یک برنامه جامع مدیریت سواحل مانند ICZM و همچنین فقدان یک طرح جامع کاربری اراضی کاملاً مشهود است. یک برنامه مدیریت منطقه ساحلی با حمایت مالی «برنامه اقدام مدیترانه»، در جنوب لبنان دردست اقدام است. یک برنامه پایش منطقه ساحلی (LEDO, UNEP/GRID) و یک برنامه ارزیابی وضعیت آبهای ساحلی به نام (MAP) درخصوص آلودگی آبها در حال انجام است. همچنین در چارچوب پروژه تالابهای مدیترانه (MEDWET)، یک ذخیره گاه طبیعی ساحلی در حال پیاده سازی است. در سواحل لبنان فقط یک ناحیه ساحلی بعنوان منطقه حفاظت شده وجود دارد.
ذینفعان متعددی در موضوع مدیریت سواحل در این کشور وجود دارند:
- شورای توسعه و بازسازی CDR))
- مدیریت کل طرحریزی شهری
- وزارت محیط زیست
مهمترین موضوعات مرتبط با ICZM درمناطق ساحلی لبنان عبارتند از:
1- توسعه بیرویه شهری وساخت و ساز غیر قانونی در نزدیکی ساحل
2- دسترسی عمومی زیاد به نوار ساحلی
3- آلودگی آبهای ساحلی در اثر زائدات شهری، صنعتی و پساب کشتیها
4- حفاظت از تنوع زیستی و ایجاد مناطق حفاظت شده ساحلی
5- فقدان آگاهی عمومی و مشارکت مردمی
در طول بیست سال گذشته اقداماتی در راستای ICZM انجام شده است ولی تاکنون هیچیک توسط دولت لبنان پذیرفته نشده است. برای مثال موارد زیر قابل ذکر است:
1- سال 1977: گزارش ارزیابی زیست محیطی منطقهای درخصوص مناطق ساحلی لبنان
2- سال 2001: برنامه مدیریت مناطق ساحلی لبنان (CAMP)
3- سال 2005: طرحهای جامع فیزیکی مصوب شورای توسعه و بازسازی
4- سال 2009 تا 2006: پروژه مدیریت یکپارچه سواحل شرقی مدیترانه (IMAC)
در حال حاضر (سال 2011) هیچ برنامهریزی فضایی دریایی در لبنان تهیه نشده است.
گرجستان
طول خط ساحلی گرجستان در کنار دریای سیاه 315 km و عرض منطقه ساحلی در این کشور km3 از MHW (داغآب)میباشد. عرض منطقه ساحلی در دریا 12 مایل دریایی یعنی تا مرز دریای سرزمینی(Territorial Sea) درنظر گرفته شده است.
بیشتر نواحی ساحلی گرجستان تحت فشارهای ناشی از فعالیتهای انسانی، آلودگی آب دریا، کاهش سطح تالابها و زیستگاههای ساحلی، کاهش ذخایر شیلاتی و کم شدن سطوح جنگلی قرار دارد. در سال 1993 برنامه منطقه ای (BSEP) regional Black Sea Environmental Program توصیه کرد که ICZM در کشورهای حاشیه دریای سیاه برقرار شود و گرجستان در 1995 با برنامه ICZM ملی خود به این توصیه که در قالب برنامه اقدام راهبردی دریای سیاه (Black Sea Strategic action Plan) ارائه شده بود پاسخ مثبت داد.
عوامل طبیعی یا اکوسیستمی مربوط به سواحل در گرجستان عبارتند از:
- فرسایش ساحلی و خطر آب گرفتگی ساحل
- تنوع زیستی
عوامل اقتصادی-اجتماعی مربوط به سواحل عبارتند از:
- کشاورزی و شیلات
- گردشگری در منطقه ساحلی
- زیر ساختها و خدمات
- بنادر
- توسعه ساحلی
- مدیریت زائدات
- آلودگی سواحل
استراتژی ICZM در گرجستان:
استراتژی ICZM برای یک بازه زمانی 5 ساله در محدودههای ساحلی (درخشکی و در دریا) پیش بینی شده است. این استراتژی صرفا مسائل مهم ساحلی را مد نظر دارد، چشماندازی از سواحل گرجستان بصورت پایدار با اقتصاد پویا ترسیم میکند و اهداف کاملاً ملموس و مشخصی دارد.
نسخه نهایی این استراتژی باید در سطوح بالای دولتی تصویب شده و جنبه الزام قانونی به خود بگیرد. هدف استراتژی تهیه شده حفاظت و پایدار سازی محیط زیست ساحلی و منابع طبیعی آن است به نحوی که اجاز دهد فعالیتهای توسعهای که مناسب با شرایط مناطق ساحلی یا وابسته به آن است انجام شوند.
یمن
طول خط ساحلی در یمن 2350 km است. این کشور باجمعیت 23 میلیون نفر در سال 2010 دارای نرخ رشد جمعیت 5/3%است. 4/3 مردم این کشوردر روستاها زندگی میکنند.
در برنامه اقدام ملی زیست محیطی در یمن موسوم به(NEAP) که درحد فاصل 1995 تا 2010 انجام شد اولویتهای زیر شناسایی گردید:
1- آب
2- منابع خاک
3- تنوع زیستی
4- محیط زیست ساحلی و دریائی
5- مدیریت مواد زائد
در استراتژی ملی برای پایداری زیست محیطی (NSES) که از سال 2005 تا 2015 برنامهریزی شده است، ضمن تأیید اولویتهای فوق برای هر کدام از اولویتها عوامل ایجاد کننده (Drivers)، فشارها(Pressures)، وضعیت موجود (State) و اثرات (Impacts) و شاخصها (Indicators) معرفی شدهاند.
مهمترین عواملی که مانع تحقق اهداف برنامه اقدام ملی زیست محیطی در یمن هستند بصورت زیر شناسایی شدهاند:
- ظرفیتهای پایین قانونی و نهادی
- ضعف در اجرا یا پیاده سازی قانون
- پایین بودن سطح آگاهی عمومی درخصوص محیط زیست
- فقر،مشکلات اجتماعی، شرایط اقتصادی-اجتماعی جوامع روستایی، نارضایتی ودرگیری نیروهای مسلح داخلی
از بین اولویتهای شناسایی شده در NEAP، بحث استفاده پایدار از محیط ساحلی و دریایی است. وجود آبسنگهای مرجانی، علفزارهای دریایی، جنگلهای مانگرو در سواحل، موجب تنوع زیستی بالا وذخایر شیلاتی قابل توجه در مناطق ساحلی یمن شده است. با این حال اکوسیستمهای ساحلی بعلت استفادههای بی رویه انسانی و تغییرات آب و هوایی تدریجاً تحلیل میروند. مناطق ساحلی یمن نه تنها ارزش توریستی بالایی دارند، بلکه بلحاظ شیلاتی نیز ارزش غذایی بالایی داشته و میتوانند نیازهای غذایی مردم یمن را تأمین کنند. صید بیش از اندازه، دمای بالای آب دریا و بالا آمدن تراز آب دریا اثرات نامناسبی را بر میزان صید، از بین رفتن برخی از گونههای ماهی و سفیدشدن مرجانها برجای گذاشته است.
در پاسخ به مشکلات مناطق ساحلی تاکنون برنامهها و قوانین زیر در یمن به اجرا در آمده است.
· برنامه ملی برای مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (2007) ICZM
· قانون شیلات (2006)
· برنامه پیشاهنگ (پایلوت) مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در عدن (2004)
· برنامه منطقهبندی ساحلی / دریایی برای (2003) SOCOTRA
· قطعنامه جمهوری یمن (11) برای حفاظت از محیط زیست دریایی (1993)
یونان
طول خط ساحلی یونان با احتساب 10000 جزیره (که 70% خطوط ساحلی یونان را تشکیل میدهند) 17400 کیلومتر است.
مرز منطقه ساحلی در دریا(Territorial sea) 6 مایل دریایی تعیین شده است.
بنابر قانون شماره 2344 مصوب سال 1940، Seashore و Beach برای حمل و نقل، گردشگری و صنعت میتواند به افراد متقاضی اجاره داده شود. در این قانون مرزهای این مناطق و روش تعیین دقیق آن مشخص نشده است. همچنین درخصوص ساخت و ساز، کنترل کاربریها،ضوابط طرحریزی در این مناطق و نحوه جلوگیری از دستاندازی توسعه شهری به این مناطق صحبت نشده است.
برای جبران نارساییهای قانونی فوق، قانون شماره 2971 در سال 2001 به تصویب رسید و بخشی از وزارت دارایی جهت مدیریت مناطق ساحلی بعنوان Administrative body مشخص گردید.
براساس قانون جدید حفاظت از اکوسیستمها در مناطق ساحلی وظیفه دولت است. پیاده سازی مرزهای Seashore با تکنولوژیهای جدید و در فواصل زمانی کوتاه باید صورت گیرد. همچنین براساس این قانون ساخت و سازهای غیر قانونی در منطقه ساحلی باید تخریب شود. البته سازههای ساخته شده قبل از 1923 یا سازههایی که در زمان ساخت، خارج از منطقه ساحلی بودهاند و بعداً تدریجاً در اثر پیشروی آب دریا در داخل محدوده ساحلی واقع شدهاند از این بند مستثنی شده اند. هتلها، صنایع و حوضچههای ماهیگیری غیر قانونی و بدون مجوز هم باید قانونی شوند.
در قانون توسعه شهری یونان مصوب 1983، رعایت حریم 500 متری از Shoreline برای ساخت و ساز قید شده است.
در قانون حفاظت و مدیریت آب مصوب 2003، آبهای ساحلی Coastal Waters محدوده آبهای سطحی به فاصله km 1 از Seashore عنوان شده است.
در یونان جمعیت ساکن در نوار 1 تا 2 کیلومتری از ساحل، 33% جمعیت کل کشوررا تشکیل میدهند. سهم مناطق ساحلی از کل جمعیت یونان در سال 1985 معادل 37/59% بود که در بدبینانه ترین سناریو، پیشبینی میشود که در سال 2025 به 47/86% افزایش پیدا کند. متوسط چگالی جمعیت در یونان 75 نفر در هر کیلومترمربع است. این شاخص در مناطق ساحلی 88 نفر در هر کیلومترمربع میباشد. 90 درصد گردشگری یونان در منطقه ساحلی انجام میشود. بخش گردشگری تأمین کننده 18 درصد تولید ناخالص ملی در یونان است و 700000 شغل را تأمین میکند. جمعیت برخی از جزایر در ماههای تابستان 2 تا 10 برابر جمعیت آنها در ماههای زمستان است.
19000 کشتی ماهیگیری سالانه 96000 تن صید میکنند. 35 درصد از زمینهای کشاورزی کشور در منطقه ساحلی قرار دارند.
| اروپا | یونان |
(EUROSION 2001)مرجع | km | درصد | km | درصد |
کل طول خط ساحلی | 100925 | 100% | 13780 | 100% |
طول خط ساحلی در معرض فرسایش | 15111 | 15% | 3945 | 6/28% |
طول خط ساحلی حفاظت شده | 7606 | 5/7% | 579 | 2/4% |
طول خط ساحلی حفاظت شدهای که در حال فرسایش است | 2927 | 9/2% | 156 | 1/1% |
پاکستان
ICZM در پاکستان با همکاری سفارت هلند در پاکستان و در قالب برنامه توسعه پایدار بلوچستان (BPSD) انجام شده است. برای تهیه ICZM سازمانهای محلی، استانی و فدرال، مؤسسات تحقیقاتی ، سازمانهای مدیریتی و بخش خصوصی دخالت داشتهاند.
طول خط ساحلی در پاکستان 1026 km وسطح منطقه ساحلی در این کشور 240000 km2 میباشد. جمعیتی که در منطقه ساحلی زندگی میکنند 5/1 میلیون از کل 160 میلیون نفر جمعیت این کشور برآورد شده است. دواستان ساحلی Sindh و Balochistan شامل چهار ناحیه جغرافیایی: دلتای Indus به طول 150 کیلومتر، سواحل کراچی به طول 100 کیلومتر، سواحل Lasbela ،و سواحل Makran به طول700 کیلومتر هستند.
مشکلات منطقه ساحلی در پاکستان به شرح زیر شناسایی شده است: آلودگی، کاهش تنوع زیستی، مشکلات گونه های مهم نظیر جنگلهای مانگرو ، زائدات صنعتی و انسانی، عدم هماهنگی میان دستگاههای اجرایی، تضاد میان فعالیت سازمانهای دولتی و فعالیت آژانسهای متعدد دیگر که به توسعه بیرویه شهرکهای ماهیگیری و احیا زمینهای ساحلی بصورت ناپایدار منجر شده است. منطقه سند 90000 هکتار و منطقه بلوچستان 7300 هکتار جنگل مانگرو دارد.
ICZM در مناطق ساحلی پاکستان خصوصاً سند و بلوچستان در نظر دارد که تا سال 2020 سامانه کارآمدی را برای برنامهریزی توسعه یکپارچه و مشارکتی و مدیریت منابع طبیعی در مناطق ساحلی پیاده نماید. هدف از پیاده سازی این سامانه بهینه سازی جریان سود از منابع ساحلی به سمت جامعه ، کاهش تضادها، کنترل کردن اثرات منفی توسعه و افزایش بهرهوری اکوسیستمهای ساحلی است.
تمرکز ICZM پاکستان بر اهداف عملیاتی زیر قرار دارد:
1- تقویت مدیریتهای بخشی از طریق آموزش، قانونگذاری و تأمین پرسنل کارآزموده
2- حفظ و نگهداری از تنوع زیستی و بهرهوری اکوسیستمهای ساحلی، از طریق جلوگیری کردن از تخریب زیست بومها، آلودگی، و بهرهبرداری بیش از حداز منابع
3- ارتقای سطح توسعه ملی و بهرهبرداری پایدار از منابع منطقه ساحلی
اهداف پیاده سازی ICZM بشرح زیر است:
· قانونگذاری جهت تسهیل مداخله ICZM در سطح سیاستگذاری
· مدیریت فاضلابها و زائدات جامد با همکاری جوامع محلی
· کاشت مجدد مانگرو در مناطق ساحلی پاکستان در سطح 8000 تا 10000 هکتار
· ارزیابی ذخایر شیلاتی در سواحل پاکستان
· ایجاد آبزیپروری برای درآمدزایی جهت جوامع محلی
· ایجاد کارخانجات فرآوری ماهی در سند و بلوچستان برای کاهش فقر
· ایجاد مراکز پرورش زنبور عسل برای ایجاد درآمد جنبی برای جوامع محلی
· توسعه طبیعت گردی برای افزایش درآمد مردم محلی
· ساخت خاکریزیهای حفاظتی در نوار ساحلی برای حفاظت روستاها از آب گرفتگی
· تأمین کمکهایی نظیر گازرسانی، برق رسانی و آبرسانی و همچنین تسهیلات بهداشتی کمک به مردم جهت دفع فاضلابهای خانگی
· ظرفیت سازی در جوامع محلی و بالا بردن سطح آگاهی مردم از طریق برگزاری کلاسهای ICZM در ادارات و آموزش محیط زیست در مدارس و سواد آموزی به بزرگسالان
عربستان سعودی
ICZM در عربستان در قالب طرح PERSGA در منطقه دریای سرخ و خلیج عدن به اجرا در آمده است. در سال 2003 سه کشور عربستان، اردن و مصر که برنامههای مدیریت و برنامهریزی ساحلی داشته و تجربیاتی در این زمینه کسب کردهاند با پیشنهاد PERSGA تجربیات خود را در قالب گزاشهای ملی ICZM گردآوری کرده و در دسامبر سال 2003 در اردن (خلیج عقبه) ارائه کردهاند. این گزارشها پس از اصلاح در ژانویه 2004 به چاپ رسید. در عربستان وزارت هواشناسی و محیط زیست (PME) وظایف و مسئولیتهای برقراری ICZM را برعهده دارد. مرزهای منطقه ساحلی در ICZM عربستان، در سمت دریا تا مرزهای دریای سرزمینی (Territorial waters) مشخص شده ولی در سمت خشکی حد مشخصی ندارد و عنوان شده که منطقه ساحلی محدوده ای است که تأثیر مستقیم و مهمی بر آبها و منابع ساحلی دارد .
مسائل شناسایی شده در سواحل عربستان در دریای سرخ عبارتند از: ساخت و ساز ساحلی (شامل لایروبی و احیای اراضی)، آلودگی صنعتی، تخلیه آب سیستمهای خنک کننده، زائدات جامد و زباله، لکههای نفتی، آسیبهای فیزیکی به آبسنگهای مرجانی، تخلیه فاضلاب، فشار جمعیت، تخلیه پساب واحدهای آب شیرینکن، صید بیرویه، کشاورزی، حفاری و کارهای معدنی، و رسوبگذاری.
با وجود آنکه در طول سواحل عربستان ICZM تنها در YANBU پیاده سازی شده است ولی قوانین زیر در راستای اهداف ICZM به تصویب رسیده است:
· Environmental protection standardsاستانداردهای حفاظت از محیط زیست (1402 H و No.1401-01 در سال 1982)
· National oil spill and Hazardous substances planطرح ملی مقابله با لکه های نفتی و مواد خطرناک (1411 H و No.157)
· Environmental Impact Assessmentقانون الزام ارزیابی اثرات زیست محیطی
· Rules and Regulations for Saudi Arabian sea portsقوانین و مقررات بنادر عربستان سعودی (9-10- Bas H وNo.181 درسال 1975)
· Fisheries Regulation قوانین و مقررات شیلات ( 27-03-1409 H و No.21911 در سال 1988)
· Wildlife Protection قوانین و مقررات حفاظت از حیات وحش ( 26-10-1415 H و No.124 در سال 1995)
بر اساس قانون، همه پروژههایی که تأثیر منفی بر وضعیت ساحل(اعم از خشکی یا دریا) میگذارند در عربستان ممنوع است. بهمین دلیل صاحبان زمینهای کنار دریا مجاز نیستند که عملیات لایروبی یا احیای اراضی انجام دهند یا ساختمانهای مسکونی یا گردشگری ایجاد نمایند. با این وجود ممکن است مجوز لازم برای صاحبان زمینها صادر شود در صورتی که مشخص شود پروژه پیشنهادی در راستای منافع ملی (National Interest) است یا بلحاظ امنیتی مهم بوده یا دارای منافع قابل توجه اقتصادی است، یا جزء تأسیسات عمومی محسوب میشود که توسط سازمانهای دولتی خاصی اداره میشود. درخواست کسب مجوز باید همراه با گزارش EIA به شهرداری تحویل شود.این درخواستها ظرف 4 تا 6 هفته توسط مجمعی از چند وزارتخانه و سازمان دولتی شامل وزارت هواشناسی و محیط زیست (PME) بررسی شده و توصیه لازم درخصوص قبول/رد درخواست مجوز به شهرداری داده میشود.
امارات عربی متحده
امارات عربی متحده در سال 1971 با اتحاد رسمی 7 امیرنشین در حاشیه جنوبی خلیجفارس بعنوان یک کشور مستقل پا به عرصه جهان گذاشت. این 7 امرنشین عبارتند از ابوظبی، دوبی، عجمان، امالقوین، شارجه، فجیره، و راسالخیمه. طول خط ساحلی در کشور امارات، 1318 کیلومتر است.ابوظبی به تنهایی حدود 85 درصد مساحت این کشور راتشکیل میدهد و شهر ابوظبی پایتخت امارات عربی متحده است. مرکز همه امیرنشینهای دیگر نیز در ساحل قرار دارد و توسعه در این کشور عمدتاً در منطقه ساحلی است.
اگر چه این کشور به لحاظ سیاسی یک فدراسیون را تشکیل میدهد ولی هر امیر نشین در اداره امور داخلی خود مستقل است. در بخش 23 قانون اساسی امارات متحده عربی آمده است که منابع طبیعی و ثروت بدست آمده از این منابع، تحت کنترل هر امیر نشین بصورت سرمایه عمومی خواهد بود و به دولت فدرال تعلق ندارد. تحت این قانون هر امیر نشین مسئول آبهای خویش است و مرز آبی فدرال وجود ندارد. بهمین دلیل تاکنون برنامه ICZM ملی در این کشور تهیه نشده است ولی بعضی از امیر نشینها مانند ابوظبی و دوبی برنامههای مدیریت سواحل خود را با اهداف توسعه یا حفاظت تهیه کردهاند. در اینجا برنامه مدیریت منطقه ساحلی ابوظبی که بر توسعه بخش غربی این امیر نشین متمرکز است توضیح داده میشود.
ابوظبی همچنین یک پیشنویس برنامه دراز مدت برای منطقه ساحلی خود با نام Maritime با هدف ایجاد یک منطقه امن و ایمن برای کشتیرانی تجاری و تفریحی و ایجاد رونق اقتصادی در کنار حفاظت از منابع طبیعی و زیست محیطی را تهیه کرده است.
طول سواحل امیر نشین ابوظبی 350 کیلومتر است. 79% آب شیرین مصرفی ابوظبی از سفرههای آب زیرزمینی و 17% از آب شیرینکنها بدست میآید. فقط 6% از مساحت ابوظبی بوسیله درختکاری و کشاورزی فضای سبز محسوب میشود ولی این فضای سبز 76% آب ابوظبی را مصرف میکند. شایان توجه است که بیش از 50 درصد کل ظرفیت نصب شده آب شیرین کنهای جهان در منطقه خلیجفارس قرار دارد.
چالشهای منطقه ساحلی ابوظبی جهت برقراری یک توسعه اقتصادی پایدار در توازن با حفاظت از محیط زیست و نیازهای جامعه بشرح زیر است:
- تعارض ناشی از اهداف متفاوت در کاربری اراضی منطقه ساحلی
- رویکردهای بخشی در برنامهریزیها
- جداسازی ارگانهای قانونگذاری از دستگاههای دولتی
- حفاظت از روندهای طبیعی ساحلی همزمان با مجاز دانستن گردشگری و نقل و انتقال املاک در این مناطق
- حفظ کیفیت آب و تأمین جریان پیوسته آب و انرژی برق همراه با تنوع بخشی به صنایع
- به حداقل رساندن ریسک لکههای نفتی ناشی از ترافیک سنگین کشتیهای نفتکش
- حفظ اکوسیستمها با توجه به این مساله که اکوسیستمها ورای مرزهای تعیین شده توسط انسانها عمل میکنند
ساختار پیشبینی شده برای توسعه پایدار سواحل در ابوظبی، برقراری ICZM است. در این راستا دو فرآیند برنامهریزی فضایی هماهنگ شده در خشکی (Land Use Plan) و در دریا (Marine Spatial Plan) و همچنین مدیریت تطبیقی (Adaptive Management) مورد نظر است. برخی از موارد مهم در ICZM ابوظبی بشرح زیر است:
1- دسترسی عمومی
2- محدوده عقب نشینی از خط ساحلی
3- منطقهبندی
4- فاضلابها و پسابهای صنعتی
5- تانکرهای نفتی
6- زیستگاهها
اردن
طول خط ساحلی در اردن فقط 27 کیلومتر است.
30درصد طول خط ساحلی اردن برای فعالیتهای بندری در نظر گرفته شده است. فعالیتهای صنعتی و کشتیرانی در بقیه خط ساحلی باعث ایجاد آلودگی شده است. خلیج عقبه بعنوان منطقه ویژه اقتصادی عمل میکند. 103000 نفر در سال 2014 در منطقه ساحلی عقبه و حومه آن سکونت دارند و جمعیت 150000 نفری برای سال 2020 در منطقه عقبه هدف گذاری شده است.
ICZMدر اردن توسط مسئول توسعه منطقه آزاد اقتصادی عقبه موسوم به ASEZA بعنوان ذینفع اصلی پشتیبانی میشود. مدیریت و سرپرستی ASEZA توسط یک هیئت عالی رتبه متشکل از مسئولین واحدهای زیر صورت میگیرد:
- امور اداری و مالی
- امور مالیات و درآمدها
- امور سرمایهگذاری و توسعه اقتصادی
- امور زیر ساختها و خدمات، طرح جامع
- امور محیط زیست
باریک بودن نوار ساحلی در عقبه و محدودیتهای جغرافیایی، چالشی برای استفاده بهینه ASEZA از زمینهای ساحلی است.
در ICZM عقبه، یک پارک دریائی در نظر گرفته شده است. برنامهریزی فضایی در عقبه براساس طرح جامع ASEZ میباشد که مشتمل بر طرح کاربری اراضی، محدودیتهای زیست محیطی و تمهیدات حفاظت از ساحل میباشد. تا بحال (2014) برنامهریزی تفصیلی برای 5 منطقه خاص انجام شده است. شهر عقبه، مناطق بندری، منطقه ساحل مرجانی، منطقه صنعتی جنوبی و منطقه صنعتی فرودگاه.
ASEZA و برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) شاخه اردن، در حال حاضر طرح کاربری دریایی (MSP) را در کل خلیج عقبه در دست اقدام دارند.
مخاطرات منطقه ساحلی عقبه در حال حاضر (2014) بشرح زیر است:
1- خطرات مربوط به ساخت و ساز: 30 تا 50 درصد خط ساحلی در اثر ساخت و سازهای ساحلی دچار تغییرات شدهاند. این ساخت و سازها شامل لاگونهای مصنوعی، جادهها، بنادر، نیروگاهها، کارخانجات و خروجی پساب سیستمهای خنک کننده میباشد. مواد شیمیایی مربوط به کودها، مخزن آمونیاک 30000 تنی (که در دمایOC32- نگهداری میشود) و انبار پتاس با ظرفیت 260000 تن از دیگر مخاطراتی هستند که در خط ساحلی وجود دارند.
2- مخاطرات صنعتی: شرکت معادن فسفات اردن سالانه 740000 تن دی-آمونیم فسفات و 270000 تن اسید فسفریک تولید میکند. سیستمهای خنک کن این شرکت 38000 متر مکعب بر ساعت آب بویلرها در نقطهای بفاصله 200 متر از ساحل و در عمق 20 متری در دریا رها میکند. سالانه 5/3 تا 4/6 میلیون تن فسفات خام از طریق بندر عقبه صادر میشود. گرد و غبار فسفات یک تهدید مهم زیست محیطی در منطقه عقبه محسوب میشود که آلودگی هوا، کدورت آب و کاهش نرخ رشد مرجانها را بدنبال داشته است.
3- سایر مخاطرات: سایر مخاطرات در منطقه ساحلی عقبه عبارتند از زائدات جامد، لکههای نفتی، نابودی آبسنگهای مرجانی، و پساب ناشی از تصفیه فاضلابهای شهری.
بلژیک
طول خط ساحلی: 98km
شروع فرایند: سال1997
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
West-Vlaandern (Integrated management of the Flemish coast)
اهداف:
1- جایگذاری هواسنج ها برای مناطق کنار ساحلی بلژیک.
2- بهبود و اصلاح کیفیت محیط زندگی و مسکن.
3- حفظ و تقویت مراکز فرهنگی.
4- اصلاح و بهبود محیط زیست و طبیعت.
5- تقویت بافت اقتصادی.
6- پشتیبانی از صنعت توریسم و تفرجگاه ها.
7- تجدید نظر در قوانین حاکم.
8- انتصاب مرکزی برای ICZM.
9- بکارگیری قوانین ICZM در بهم پیوستن فعالیتها و رفع مشکلات مناطق حفاظت شده ساحلی.
10- بازبینی تعامل خشکی و دریا و اصلاح قوانین یا شکاف های مشاوره ای.
فنلاند
طول خط ساحلی: 1100km
شروع فرایند: سال2004
مناطق تحت پوشش طرح ICZM:
1-Kymenlaakso
2-Itä-Uusimaa (Coastal Planning on Gulf of Finland)
اهداف:
اهداف و اولویت بندی ها وابستگی به نتایج و خروجی های موجود دارد.
فرانسه
طول خط ساحلی: 7150km
شروع فرایند:
1- طرح های اولیه ای با عنوان (Schėmas de Mise en Valeur de la Mer (SMVM از سال 1983 موجود بوده است که وسیله ای مدریتی در مناطق مجاور دریا و معرفی سیستم طرح و برنامه برای بالا بردن عملکرد دریا بوده است.
2- کمیته دریا (وزارت داخله) درآوریل 2004
2- کمیته برنامه ریزی کشور ( وزارت داخله) در سپتامبر 2004
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
دو منطقه ویژه ساحلی شامل:
1- خطوط ساحلی دریای شمال Schleswig-Holstein و Niedersachsen
2- منطقه دریای بالتیک
اهداف:
1- اولویت ها و ارزیابی ها در حال نهایی شدن است و پیش بینی شده بود که در اکتبر 2005 پیش نویس استراتژی تهیه گردد.
2- هماهنگی با سواحل Länder
3- اطلاع رسانی، نشست ها و مذاکرات
4- پایگاه اینترنت ملی
هلند
طول خط ساحلی:861km
شروع فرایند: سال2004
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
- در منطقه Wadden sea استانهای Groningen , Friesland محقق شده است.
2- در Noord-Holland تا حدودی محقق شده است.
3- در Zuid- Holland در حال انجام است.
اهداف:
1- استراتژی در سند سیاست ملی آمایش سرزمین
2- وضع ICZM در طرح های بخش منطقه ای
3- لیست سیسات ها و قانونگذاری های ملی و اروپایی
4- پروژه های نظارت و ارزیابی
لهستان
طول خط ساحلی: 861km
شروع فرایند:
1- قبل از سال 2007 استراتژی انتظار نمی رود اما قوانین و ساختارها برای آماده سازی اصول ICZM از سال 1995 تعدیل یافتند.
2- یک سیاست ملی مناطق ساحلی به عنوان پیش شرطی برای استراتژی مفصل تر ICZM در سال 2005توسعه داده شد.
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
1- در منطقه Wadden sea استانهای Groningen , Friesland محقق شده است.
2- در Noord-Holland تا حدودی محقق شده است.
3- در Zuid- Holland در حال انجام است.
اهداف:
1- کمک به اصلاح جمعیت در مناطق ساحلی.
2- نگهداری، اصلاح و بهبود امنیت در بردارنده آمایش زمین های پشت ساحلی.
3- نگهداری و یا بهبود کیفیت وضعیت زیست محیطی.
4- انطباق با قوانین و ساختار های موجود.
5- آماده سازی سیاست های ملی جدید کاربری دراز مدت اراضی و دریا.
اسپانیا
طول خط ساحلی: 6567km
شروع فرایند:
شروع فرآیندها در سپتامبر 2003 بوده و بیشتر بر تعیین فرآیندهای اصلی مدیریت سواحل و تعیین واحد ها و فعالیت های سواحل اصلی متمرکز بوده است.
مناطق تحت پوشش طرح ICZM:
در مناطق زیر در حال انجام است:
1-Andalucia (Intgrated Management of the Algarve-Huelva Coast)
2-Comunidad Valenciana (TERRA Concertcost Valencia)
3-Cataluňa (Terra project Posidonia)
4-Baleares (Agenda 21 Calviá, Mallorca)
5-Pais Vasco (Plan for Coastal Areas, Urdaibai Biosphere Reserve)
اهداف:
1- حفاظت از یکپارچگی فیزیکی ژئومورفولوژی سواحل.
2- جلوگیری از فرسایش سواحل.
3- کنترل حجم خاکبرداری.
4- کاهش استعمال بیش از اندازه از سواحل.
5- حفاظت از اموال و میراث ملی.
6- حفاظت در برابر آبشستگی
7- پیاده سازی یک طرح راهنمای سواحل برای توسعه اهداف.
8- ایجاد برنامه پروژه های ساحلی و تاسیس خبرگزاری و سیستم اطلاع رسانی.
9- امضاء توافق نامه با مناطق خودگردان ساحلی برای تاسیس ارگانهایی با ساختار و مکانیزم های مالی جدید.
سوئد
طول خط ساحلی: 3220km
شروع فرایند: اکتبر 2004
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
در مناطق زیر در حال انجام است:
1-Vestra Götaland (Lysekil, Norcoast, Archipelago project)
2-Blekinge Län (Blekinge Archipelago project)
3-Södermanlands Lä (Archipelago project)
اهداف:
1- هیات ملی ساختمان و ارزیابی طرح و برنامه.
2- حوزه مشارکت اصول ICZM و بکارگیری آن در پیشرفت قابل تحمل.
3- ارتباط بین طرح جامع شهری و رشد مناطق ملی و برنامه های توسعه.
4- حفاظت مناطق ساحلی مهم ملی از طریق طرح جامع شهری.
انگلستان
طول خط ساحلی: 15911km
شروع فرایند: مارچ 2003
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
- در مناطق زیر در حال انجام است:
1-Kent(Terra-project Integrated management of the Kent Cost)
2-Cumbria, Lancashire and Cheshrie (NW-England)
3-Devon and Cornwall (Terra-project Integrated management of a Living Atlantic coastline)
4-East Sussex (Strategy sor the East Sussex)
5-Isle of Wight (South Wight Coastal Zone Management Plan, Integrated Management of Coastal Zones: Isle of Wight)
6-Down and Derry (Northern Ireland, Integrated management of the Coast of Down)
اهداف
1- تعبیه اصول توسعه قابل تحمل در طرح ریزی و مدیریت منابع و فعالیت های ساحلی.
2- بررسی نیاز برای یک ارتباط بیشتر، انعطاف پذیرتر و شیوه هماهنگ برای مدیریت محیط زیست دریایی.
3- قانونگذاری مقدماتی جدید برای تهیه چهارچوب های کلی.
4- تشویق مشاغل موثر نگهدارنده از طریق پشتیبانی منطقه ای و محلی سواحل به صورت مشارکتی.
5- ترفیع اصول ICZM از طریق خبر رسانی و فعالیت های اشتراکی خوب.
6- توسعه سیستم ها برای ارزیابی و اشتراک بهترین فعالیت ها.
دانمارک
طول خط ساحلی: 4488km
مناطق تحت پوشش طرحICZM
تمامى بخش های ساحلی آن با فعالیت کم یا زیاد را در بر می گیرد
اهداف:
دو پروژه ویژه ICZM در حال اجرا می باشد:
1-Storstrøm (Terra –Project)
2-Wadden sea (Life-Project)
Integrated co-operation on the development of sustainable tourism and recreation in Wadden Sea area
ایرلند
طول خط ساحلی: 5148km
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
در دو بخش زیر در حال اجرا می باشد:
1-Cork (Development of a consensus based ICZM strategy for Bantry Bays)
2-Donegal (Implementing alternative strategies in Irish beach and dune managements Involvement in sustainable coastal development)
اهداف
1- مدیریت فعالیت های ساحلی
2- حفاظت از محیط زیست
ایتالیا
طول خط ساحلی: 7409km
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
در یک بخش حدوداً محقق شده است:
1-Veneto for Venice lagoon
در بخش های زیر در حال انجام است:
1-Liguria (MAPبا همکاری و مشارکت چندین پروژه مانند)
2-Camponia(Terra/Posidonia project)
3-Puglia (Terra/Posidonia project)
4-Sicily (Terra/Posidonia project)
5-Abruzzo (Life-project RICAMA)
نروژ
طول خط ساحلی: 21930km
شروع فرایند:
شیوه کشور نروژ توانایی اجماع محلی و منطقه ای برای گسترش برنامه ریزی هاى آنها در مورد آب های ساحلی بر اساس قانون برنامه ریزی و ساخت و ساز سال 1985 بوده است.
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
در مناطق زیر در حال انجام است:
1-Nord Trondelag
2-Hordaland(Norcoast)
3-Rogaland (Seagis)
4-Vest-Agder
5-Aus-Agder
اهداف
لزوم برنامه ریزی یکپارجه در نروژ به دلیل : مسائل و مشکلات در پرورش ماهی، آلودگی، ساخت و ساز های ثانویه و تعارض بین استفاده کنندگان از آنها بوده است.
هدف اصلی، برقراری همکاری بین بخش های ذینفع مختلف و برنامه ریزی در سطح شهرستان بوده است.
پرتغال
طول خط ساحلی: 924km
مناطق تحت پوشش طرح ICZM
در همه مناطق ساحلی پرتغال در حال انجام است، این مناطق شامل :
1-North Portugal (Terra-project Concertcost, Vale do Lima, POOC)
2-Central Portugal (Life-project Maria)
3-Algarve (Terra-project, POOC)
4-Acores (Life-Nature-project)
5-Maderia (POOC)
اهداف
بیشتر مناطق در فاز مقدماتی قرار دارتد. حکومت مناطق نمی تواند همه المان های ICZM را پوشش دهند. این طرح ها می توانند وسیله خوبی برای یکپارچه سازی باشند.